Virtuele Bibliotheek Platform: de bibliotheek van de toekomst

De bibliotheek gaat de komende tien jaar veranderen van een uitleendienst naar dé plek voor persoonlijke ontwikkeling. Samen met 5 bibliotheekorganisaties, die gezamenlijk 40 vestigigen vertegenwoordigen en meer dan 300.000 leden hebben, bouwen we aan het Virtuele Bibliotheek Platform: een platform voor kennisontwikkeling, waarop iedereen deelt en leert.

De bibliotheek als kennisplatform

We leven in een wereld waarin we steeds minder waarde hechten aan bezit. Denk aan streamingplatformen, leenscooters en deelauto’s. Een concept dat ruim een eeuw geleden al door bibliotheken werd toegepast in het uitlenen van boeken. Maar bij een bibliotheek kun je tegenwoordig meer dan een boek lenen. Bibliotheken willen die innovatieve en maatschappelijke rol terugpakken en een essentiële speler worden in de kennisontwikkeling van de samenleving. Een ‘leven lang leren’ kunnen ondersteunen. Voor veel bibliotheken is het nog een uitdaging om hier digitaal de juiste invulling aan te geven. Daar brengen we verandering in!

Hoe ziet de bibliotheek van 2030 eruit?

‘Alle Nederlanders starten een succesvolle persoonlijke ontwikkeling bij de bibliotheek.’ Dat is de droom. De stip op de horizon. Zo willen de bibliotheken hun maatschappelijk relevante rol blijven spelen. Daarbij staat niet het boek centraal, maar kennis. Om dat doel te bereiken zijn we in 2018, onder aanvoering van Bibliotheek AanZet, in 2018 aan deze digitale uitdaging begonnen. 

Een platform met meerwaarde

Vanuit interviews tijdens een doelgroeponderzoek kregen we de bevestiging dat de bibliotheek nog vooral wordt gezien als een plek om boeken te lenen. Maar ook vonden we de achterliggende behoefte: bezoekers willen zichzelf ontwikkelen, up-to-date blijven, iets nieuws ontdekken en in contact komen met anderen.

Die jobs to be done vertaalden we naar het uiteindelijke doel: de ‘virtuele vestiging’. Een platform voor kennisontwikkeling, waar vraag en aanbod worden samengebracht en content wordt gecreëerd voor en door inwoners. Dat leidt tot een waardevolle community waarin de bibliotheek niet zozeer organisator is, maar meer een regisseur. De fysieke bibliotheek faciliteert dat al; nu nog digitaal. Zo zorgen we ervoor dat online en offline in elkaar overlopen. Prachtig plan, maar eerst even een paar stappen terug naar de basis.

De bouw van de virtuele vestiging

We zijn gestart met de basis: een toekomstbestendige platformarchitectuur en UX-concept geschikt voor continue doorontwikkeling en innovatie. Op het platform vinden bezoekers de collectie, alle activiteiten en informatie over de verschillende vestigingen. Juist omdat de bibliotheek van de toekomst niet alleen draait om het lenen van boeken, heeft het activiteitenaanbod een prominente rol op de website.

De headless platformarchitectuur zorgt voor een supersnelle gebruikerservaring (probeer maar), biedt extra security en is gebruiksvriendelijk voor bezoekers en contentbeheerders. Krachtige API’s koppelen de website aan de gecentraliseerde bibliotheekdiensten die bijvoorbeeld door de Koninklijke Bibliotheek geleverd worden en aan verschillende andere databronnen en kanalen. Zo worden de activiteiten niet alleen ingeladen op de website, maar worden ze ook op de narrowcasting-schermen in de bibliotheken getoond. Met die API’s kunnen we in de toekomst ook andere componenten, zoals een ticketsysteem voor evenementen, naadloos integreren. De flexibele, gelaagde architectuur is er klaar voor.

Successen boeken, doorontwikkelen en innoveren

Met het nieuwe platform hebben we een fundament neergezet voor het realiseren van de gezamenlijke ambitie van de deelnemende bibliotheken. Elk jaar sluiten weer nieuwe bibliotheken zich aan bij dit initiatief. Zo gaan we steeds sneller op weg naar ‘de bibliotheek van de toekomst’, waarin de (online) toegankelijkheid van kennis en ervaring centraal staan in plaats van alleen de boeken.

In het eerste jaar kregen we 50% meer bezoekers op de website. En uit de websitepoll bleek dat 75% de bibliotheek inmiddels ziet als een plek voor meer dan boeken alleen!

- Ronald Capelle, Programmamanager Digitaal de Bibliotheek

Samen met al die bibliotheken ontwikkelen we continu door en experimenteren we met innovaties. Momenteel doen we samen met Bibliotheek AanZet een Proof of Concept waarbij we in een Mijn-omgeving gebruik maken van een vorm van AI, machine learning, om automatisch gepersonaliseerde aanbevelingen te doen. Denk aan Netflix, maar dan voor de bieb.

Digitale revolutie in bibliotheekland

Ondertussen willen we deze beweging verder versnellen door de samenwerking op te zoeken met andere bibliotheken en het uitbreiden van (content)partnerships, zowel nationaal als regionaal. Steeds meer openbare bibliotheken gaan zich aansluiten bij het platform om zo een digitale alliantie te smeden. In een digitale wereld, die zo snel innoveert, moet er samengewerkt worden om relevant te blijven voor de gebruiker en ‘een leven lang leren’ te kunnen faciliteren. En toch behoudt iedere bibliotheek de vrijheid om naar eigen inzicht en regionale belangen aanvullende keuzes te maken en door te ontwikkelen. Doordat de bibliotheken profiteren van gezamenlijke investeringen kunnen we de ambitie realiseren van een virtuele bibliotheek voor heel Nederland. 

Highlights

• Het eerste jaar na de lancering steeg het aantal bezoeken met 50% en dat aantal stijgt nog steeds!
• 89% van de websitebezoekers gaf aan dat de Bibliotheek een plek is waar zij zich persoonlijk ontwikkelen
• 13% van de leden maakt inmiddels gebruik van e-books en luisterboeken (target was 10%!)

Benieuwd hoe dit platform eruit ziet? Bekijk de websites: Bibliotheek AanZet, De Nieuwe Bibliotheek en Bibliotheek FlevoMeer.